Każda przyszła mama powinna wiedzieć, co to są wody płodowe i czemu służą! Wody płodowe to płyny zawarte w błonach płodowych, w których znajdują się nasze maleństwa. Zapewniają one środowisko dla rozwijającego się organizmu, amortyzują, zapewniają swobodę ruchów, chronią płód przed silnymi bodźcami ze świata zewnętrznego oraz przed wahaniami temperatury i biorą udział w transporcie i wymianie substancji odżywczych. Są one zawsze „świeże” – podlegają nieustannej wymianie. Objętość płynu owodniowego zmienia się w trakcie ciąży. Na początku jest go bardzo niewiele. Z czasem wód przybywa. Malec może w nich swobodnie fikać koziołki niemal do samego końca ciąży. Dopiero około 37. tygodnia wytwarzanie płynu się zmniejsza, a w macicy robi się coraz ciaśniej.
Osobiście nie miałam żadnych problemów z ilością wód płodowych w ciąży, jednak wiele moich koleżanek przeżyło stres związany z ich za małą lub nadmierną ilością. Poniżej chciałam więc krótko scharakteryzować tzw. mało i wielowodzie.
Jest stanem zmniejszonej ilości wód płodowych, rozpoznaje się je przeważnie po 32 tygodniu ciąży. Przyczynami małowodzia mogą być wady wrodzone układu moczowego płodu, przedwczesne pęknięcie pęcherza owodniowego, zaburzenia czynności owodni i łożyska lub przenoszona ciąża.
Stan ten występuje u ok. 3-5% ciężarnych i choć często natychmiastowa reakcja lekarza zażegnuje niebezpieczeństwo, wiąże się zagrożeniem rozwoju płodu, a przede wszystkim z ryzykiem wystąpienia u dziecka wad rozwojowych.
Aby skutecznie leczyć małowodzie, lekarz musi je prawidłowo zdiagnozować podczas badania USG. Rozpoznane małowodzie leczy się przez amnioinfuzję. Polega on na uzupełnieniu płynu drogą przez brzuszną, bądź przezszyjkową. Cały zabieg odbywa się w znieczuleniu miejscowym. Podobnie postąpić można już podczas porodu – w terminie rozwiązania ilość wód jest uzupełniana, co pozwala przyszłej mamie urodzić w sposób mniej bolesny dla niej i dziecka. Stosunkowo często stosuje się także wcześniejszą indukcję porodu w przypadku kobiet z małowodziem.
Konsekwencje nieleczonego małowodzia to: zahamowanie wzrostu płodu, czego skutkiem jest niska masa urodzeniowa, niedorozwój niektórych elementów tkanki płucnej, wewnątrzmaciczne obumarcie płodu, najczęściej na skutek niedotlenienia, zaburzenia czynności serca, spowodowane uciskiem na pępowinę, wady układu moczowego, deformacje ciała.
Wielowodzie w ciąży to sytuacja, gdy ilość wód płodowych otaczających dziecko jest większa niż przewiduje norma. Wielowodzie to powikłanie, które dotyka 1,5% kobiet ciężarnych. Przyczynami wielowodzia mogą być choroby nerek matki, nieleczona cukrzyca, konflikt serologiczny, wady wrodzone płodu, jednak w większości przypadków przyczyna wielowodzia nie jest znana.
Głównym objawem wielowodzia widocznym dla matek będzie zbyt duży brzuch w odniesieniu do wieku płodu i nadmierna ruchliwość płodu. Kolejne objawy może wykryć już tylko lekarz podczas rutynowych badań, będą to np. twarda, napięta macica, trudności odczytu tętna dziecka.
Leczenie wielowodzia jest zróżnicowane w zależności od ilości wód oraz szybkości, z jaką się zwiększają. Jeśli ich poziom nie podnosi się, stosuje się tylko leczenie zachowawcze - odpoczynek. Jednak gdy wód zaczyna przybywa za szybko konieczny może być zabieg amnioredukcji, czyli nakłucia jamy macicy przez powłoki brzuszne i upuszczenie nadmiaru wód.
Skutkami wielowodzia mogą być: odklejenie łożyska, ból, nadmierne rozciągnięcie macicy i przedwczesny poród, zaburzenie skurczy podczas porodu, złe obkurczanie się macicy już po urodzeniu dziecka powodującego nadmierną utratę krwi przez matkę.
