Ciąża to okres, w którym szczególnie powinnaś dbać o zdrowie. Choroby i dolegliwości niegroźne poza okresem ciąży mogą mieć negatywny wpływ na rozwój maleństwa w łonie mamy.

Nie martw się jednak na zapas. Jeśli będziesz dbać o siebie, zdrowo się odżywiać, zachowasz odpowiednie zasady higieny to zmniejszysz ryzyko zachorowania do minimum. Gdy dopiero planujesz ciążę, zrób badania kontrolne i zapytaj lekarza, przeciwko którym chorobom powinnaś się zaszczepić. W początkowym okresie ciąży zrób badania krwi w kierunku takich chorób jak toksoplazmoza, cytomegalia, listerioza i różyczka. A oto inne skuteczne sposoby ochrony przed zagrożeniami:

#Listerioza

#Toksoplazmoza

#Salmonella w ciąży

#Cytomegalia

Różyczka

To choroba zakaźna przenoszona droga kropelkową. Jest szczególnie niebezpieczna w ciąży, zwłaszcza w pierwszych 16 tygodniach. Wówczas może dojść do powstawania wad płodu związanych z zachorowaniem na różyczkę. Po wystąpieniu pełnoobjawowej różyczki u matki, prawdopodobieństwo wystąpienia zakażenia płodu jest bardzo duże i sięga ok. 80 proc., ale tylko na początku ciąży. Im dłuższy czas trwania ciąży tym bezpieczniej.

Różyczka atakuje tylko te kobiety, które nie mają odporności zdobytej podczas choroby w dzieciństwie, lub które nie zaszczepiły się na nią przed zajściem w ciążę. Szczepionka daje odporność na mniej więcej 10 lat, natomiast trwałą ochronę może zapewnić tylko i wyłącznie przejście choroby.
Różyczkę w czasie ciąży leczy się przez podanie immunoglobuliny, którą podaje się nie później niż 5 dni od kontaktu z chorym, dlatego uważaj na osoby z którymi masz kontakt. Obserwuj swój organizm i miej oczy szeroko otwarte, ponieważ przy różyczce najważniejsze jest szybkie rozpoznanie choroby. Jeśli podejrzewasz lub wiesz w 100 proc., że istnieje ryzyko zakażenia, koniecznie udaj się do lekarza. Nie czekaj na wystąpienie pierwszych objawów, które pojawiają po upływie co najmniej 14 dni.

Jak można zarazić się różyczką?

Wirusem różyczki można zarazić się tylko przez kontakt z chora osobą. Niebezpieczna miejsca to przedszkola, szkoły, przychodnie. Szczególnie narażone są kobiety pracujące z dziećmi lub pielęgniarki.

Objawy różyczki:

- Pierwsze objawy pojawiają się po 2-3 tygodniach od kontaktu z chorą osobą i utrzymują się przez kilka dni.
- Gorączka, powiększone węzły chłonne za uszami, na szyi i potylicy, gorsze samopoczucie to typowe objawy różyczki.
- Na ciele mogą, ale wcale nie muszą pojawić się bladoróżowe plamki, które w ciągu jednego dnia mogą pojawić się na całym ciele. Mogą się też pojawić bóle stawów szczególnie u osób dorosłych.

Jak ochronić się przed różyczką?

- Przede wszystkim warto się na różyczkę zaszczepić, jeśli nie przeszłaś jej w dzieciństwie.
- Jeśli jesteś w ciąży obserwuj swój organizm. Staraj się unikać osób chorych na różyczkę lub z tak zwanej grupy ryzyka (przedszkolanki, pielęgniarki). Jeśli wiesz, że tam gdzie chodzi Twoje starsze dziecko są zachorowania, ale maluch jeszcze jest zdrowy, to w miarę możliwości postaraj się zatrzymać go w domu przez okres trwania choroby.
- Lekarz prowadzący ciążę, na pewno będzie pytał czy chorowałaś na różyczkę. Jeśli nie pamiętasz, możesz wykonać badanie na obecność przeciwciał IgG i IgM. Wynik dodatni oznacza, że jesteś uodporniona na różyczkę i nie musisz się martwić.

Listerioza

Jest to choroba zakaźna wywołana przez bakterię Listeria. Chorują na nią głównie zwierzęta. U ludzi występuje niezwykle rzadko. Jest niebezpieczna dla kobiet w ciąży i noworodków, a także chorych na nowotwory, dla osób po przeszczepach i z obniżoną odpornością.

Objawy listeriozy:

Choroba rozwija się od kilku dni do nawet 3 miesięcy i najczęściej przebiega bezobjawowo.
U osób z grupy ryzyka nieleczona może prowadzić do zapalenia opon mózgowo- rdzeniowych, a nawet do śmierci.
W postaci ciężkiej pojawiają się typowe objawy grypopodobne: bóle mięśni, szyi, wysoka gorączka, biegunka, wymioty, a nawet drgawki, jeśli został zainfekowany układ nerwowy.

Zdarza się, ze objawy są łagodne i możemy je mylić z grypą. Dlatego należy poinformować lekarza, że spożywało się mięso lub wędliny surowe, lub miało kontakt z chorym zwierzęciem. To znacznie skróci czas postawienia diagnozy i szybciej zostanie podjęte właściwe leczenie. Badania w listeriozie to np. posiew krwi czy wydzieliny z pochwy w kierunku obecności bakterii Listeria. W przypadku wyniku dodatniego, chorobę leczy się antybiotykami, które są bezpieczne dla rozwijającego się płodu i matki.

Jak można zarazić się listeriozą?

Listerioza przenosi się na człowieka drogą pokarmową:
- niepasteryzowane mleko oraz sery pleśniowe typu camembert, brie, oscypek
- lody
- surowe i wędzone ryby oraz owoce morza
- surowe, wędzone oraz grillowane mięso (wszystkie rodzaje)
- surowe, wędzone i fermentowane wędliny
- surowe niemyte warzywa i owoce
- paczkowane mieszanki sałat oraz gotowe sałatki i surówki
A także przez kontakt z chorymi zwierzętami, skażoną glebą czy wodą.

Jak chronić się przed zarażeniem listeriozą?

Aby zminimalizować ryzyko zarażenia przestrzegaj kilku zasad:
- Unikaj jedzenia surowych, wędzonych i grillowanych mięs oraz ryb i owoców morza.
- Ryby, mięsne potrawy oraz pasteryzowane mleko, przechowywane przez kilka dni w lodówce to pożywka dla bakterii, dlatego powinnaś jeść tylko świeżo przygotowywane posiłki.
- Bezwzględnie przed każdym posiłkiem myj ręce.
- Po przygotowaniu potraw z surowego mięsa, drobiu i ryb również bardzo dokładnie myj ręce.
- Nigdy nie spożywaj mięsa niewiadomego pochodzenia. Nie kupuj na straganach. Na produktach roi się od much i innych owadów.
- Surowe owoce oraz warzywa dokładnie myj przed jedzeniem.
- Powinnaś unikać jedzenia gotowych potraw garmażeryjnych oraz typu fast-food, ponieważ mogą one być źródłem bakterii Listeria.
- Listeria rozwija się w wilgotnych i chłodnych miejscach. Podczas obróbki w wysokiej temperaturze i wysokim ciśnieniu bakteria ginie, dlatego zaleca się pasteryzowanie i gotowanie.

Toksoplazmoza

Jest to choroba zakaźna wywołana przez pierwotniaka Toxoplazma Gondi. Toksoplazma to choroba odzwierzęca. Jest szczególnie niebezpieczna dla kobiet w ciąży, ponieważ może powodować poronienie oraz wady rozwoju u płodu.

Objawy toksoplazmozy:

Choroba najczęściej przebiega bezobjawowo. Mogą pojawić się typowe objawy grypopodobne jak: bóle mięśni i głowy, wysoka gorączka, ogólne zmęczenie, zaczerwienienie gardła i powiększenie węzłów chłonnych. Mogą, ale nie muszą pojawić się zmiany skórne.
Toksoplazmozę można wykryć podczas badania krwi. Podobnie jak listeriozę leczy się ja antybiotykami.

Jak można zarazić się toksoplazmozą?

- Pasożyt znajduje się w odchodach kota. Zarazić się można przy wymianie piasku w kuwecie.
- Droga pokarmową można zarazić się jedząc surowe lub niedogotowane mięso, pijąc surowe mleko jedząc niedomyte owoce lub warzywa.
- Podczas prac w ogrodzie, gdzie zwierzęta (koty) mogą zakazić glebę wydzieliną (kał, ślina).

Truskawki w ciąży a ochrona przed zarażeniem toksoplazmozą:

- Unikaj kontaktu z kotami oraz ich odchodami. Jeśli posiadasz kota, wymieniaj piasek w kuwecie w rękawiczkach ochronnych, a najlepiej poproś kogoś bliskiego o pomoc.
- Myj dokładnie owoce i warzywa przed jedzeniem. Szczególna uwagę należy zwrócić na truskawki i inne owoce rosnące w ziemi lub bezpośrednio nad nią.
- Podczas prac ogrodowych używaj rękawiczek ochronnych, w celu uniknięcia kontaktu z glebą.
- Po każdym kontakcie z surowizną (mięso, ryby) umyj dokładnie ręce oraz deskę i sztućce.
- Staraj się unikać jedzenia surowego, wędzonego i grillowanego mięsa oraz niepasteryzowanego mleka.

Salmonella w ciąży

Jest to choroba zakaźna wywołana przez bakterię Salmonella enterditins. Salmonelle leczy się najczęściej w szpitalu, antybiotykami i nawadnianiem organizmu. Stosuje się również dietę. W trakcie leczenia i po wyleczeniu pobiera się kał do posiewu, aby wykluczyć ryzyko zarażenia kolejnych osób.

Objawy salmonelli:

Pierwsze ostre objawy zatrucia salmonellą występują z reguły po 6 - 72 godzin po zakażeniu. Ból głowy, wysoka gorączka, wodnista biegunka czasami z domieszką krwi, dreszcze, ból brzucha, nudności i wymioty. Mijają one po mniej więcej 2-3 dniach, natomiast do formy wraca się dopiero po 7 dniach. Czasami dłużej, ale to zależy od stopnia ciężkości zakażenia i zdolności obronnych organizmu.

Jak można się zarazić salmonellą?

- Salmonellą możemy się zarazić drogą pokarmową jedząc surowe jajka, mięso i ryby. Bakterie mogą się znajdować w niepasteryzowanych mleku i przetworach mlecznych oraz w lodach i ciastkach z kremem na bazie surowych jaj (tiramisu, torty itp.)
- Bakterie salmonelli mogą znajdować się na niedomytych deskach do krojenia surowego mięsa, sztućcach, tłuczkach.
- Poza organizmem żywym są w stanie przeżyć nawet kilka miesięcy, jeśli mają do tego dobre warunki: obecność białka, ciepło i wilgoć. Świetną pożywką dla bakterii są gąbki i zmywaki.
- Bezpośrednio od zwierząt np. drób hodowlany w domu.
- Od ludzi chorych na salmonellę i zdrowych, którzy są nosicielami tej bakterii.

Co robić, żeby się nie zarazić salmonellą?

- Najważniejsza jest higiena. Częste mycie rąk skutecznie ochroni Cię przed tą bakterią.
- Po przygotowaniu posiłków z surowizny bezwzględnie umyj dokładnie wszystkie sztućce, naczynia i ręce. Powinnaś mieć specjalną deskę do mięsa surowego, najlepiej szklaną, bo na drewnianej mogą się tworzyć siedliska bakterii.
- Zrezygnuj z potraw z surowego jajka lub z jego dodatkiem: kogel-mogel, sernik na zimno czy tatar. Jeśli jednak zdecydujesz się na którąś z potraw wyżej wymienionych, powinnaś pamiętać, aby jajka przed rozbiciem umyć i wyparzyć (zalać na 15 sekund wrzącą wodą).
- Wszystkie blaty i szafki powinny być umyte wodą z płynem i dokładnie wysuszone, dzięki czemu bakterie nie będą miały możliwości przetrwania.
- W lodówce należy wydzielić jedną półkę na surowe mięso, drób i ryby, żeby nie miały styczności z inną żywnością.
- Mrożone mięso powinno być zużyte od razu. Produktów raz rozmrożonych, nigdy więcej nie wolno zamrażać.

Cytomegalia

U osób zdrowych może przejść bezobjawowo i organizm sam sobie z nią radzi. Ocenia się, że w Europie 60-80% osób jest nosicielami tej choroby.
Należy pamiętać, że przebycie cytomegalii nie uodparnia na całe życie jak w przypadku różyczki.
Nie ma skutecznego leku, ani szczepionki przeciw tej chorobie w czasie ciąży, jednak jest lek, który podaje się noworodkom tuż po urodzeniu.

Objawy cytomegalii:

Objawy choroby występują dość sporadycznie i raczej przypominają mononukleozę.
- Może wystąpić ból głowy, mięśni, czasem kaszel.
- Powiększone węzły chłonne na szyi albo uogólnione.
- Ból gardła, jak przy anginie.

Jak można zarazić się cytomegalią?

- Przez kontakt płciowy z osobą zarażoną: ślina, nasienie, wydzielina z pochwy.
- Przez krew - podczas transplantacji, czy przetaczania krwi.
- Wszelkiego rodzaju wydzieliny jak ślina czy mocz.
- Przetoczenie produktów krwiopochodnych, przeszczepy narządów lud szpiku od osób, które są nosicielami.

Ochrona przed zarażeniem cytomegalią:

- Najważniejsza jest higiena. Myj często ręce. Przed kontaktem z jedzeniem, po wyjściu z toalety, po powrocie do domu, po kontakcie z innymi osobami. Nie siadaj na desce w toaletach publicznych.
- Staraj się korzystać, jeśli jest to możliwe, z własnych naczyń i sztućców.
- Jeśli to możliwe, unikaj takich miejsc jak przedszkola, żłobki, szkoły czy szpitale.
- Staraj się unikać kontaktu ze śliną, moczem, krwią czy innymi wydzielinami ludzkimi, ponieważ mogą być źródłem wirusa cytomegalii. Jest to szczególnie ważne, jeśli masz małe dziecko. Postaraj się poprosić kogoś bliskiego o pomoc przy zmianie pieluszek, czy opatrywaniu ran. Dokładnie umyj ręce po zakończeniu wszystkich czynności.

Pamiętaj, że jak we wszystkim, odrobina zdrowego rozsądku i trzeźwe spojrzenie to ponad połowa sukcesu. Jeśli jesteś w drugiej ciąży, a Twoje starsze dziecko chodzi do przedszkola lub szkoły, trudno będzie uniknąć kontaktu z tymi miejscami i przebywającymi w nich ludźmi. Nie popadaj więc w panikę, bo okaże się, że w czasie ciąży nie można mieć kontaktu z niczym i nikim, nawet z własnym dzieckiem. Przypadki zachorowań na wyżej wymienione choroby nie są częste., a przestrzeganie podstawowych zasad higieny w większości przypadków chroni nas skutecznie przed zarażeniem.