Czy zastanawiałaś się kiedyś, ile informacji i jakiego typu jest w stanie zapamiętać Twoje dziecko? Jak działa jego pamięć i co możesz zrobić, żeby ją rozwijać? I właściwie kiedy zacząć to robić? Te pytania postawiłam sobie jeszcze zanim urodziłam moje dziecko.
Swoje wątpliwości skonsultowałam z lekarzem oraz sięgnęłam po fachową literaturę. Chciałam czuć się przygotowana, kiedy synek przyjdzie na świat. Okazało się, że świetnie zrobiłam, ponieważ „trening zapamiętywania” mogłam rozpocząć już będąc w ciąży.
Nie zdawałam sobie sprawy z tego, że już od 25 tygodnia moje maleństwo zapamiętuje mój głos i bicie serca. W trzecim trymestrze ciąży mówiłam jak najwięcej, śpiewałam, puszczałam swoją ulubioną muzykę relaksacyjną, spokojne kołysanki. Czy wiesz, że po kilku dniach po narodzinach dziecko rozpoznaje także Twój zapach?
W 3 miesiącu życia zaczyna odróżniać twarze od innych rzeczy znajdujących się w pomieszczeniu. Wydaje Ci się, że Twoje dziecko reaguje na jakieś miejsce? Tak to prawda zaczyna kojarzyć miejsce ze zdarzeniem np. może uśmiechać się, kiedy kładziesz je na kocyku, na którym zwykle się z nim bawisz.
Masz w domu dużo zabawek? Pamięć dziecka około 3 miesiąca życia pozawala zapamiętać im je na dwa dni. Taki sam rodzaj zabawki różniący się choćby kolorem, nie zostanie przez dziecko rozpoznany.
Niewiele później, bo w 4.-5. miesiącu możliwości malucha związane z odróżnianiem zabawek się rozwijają. Znana zabawka zostaje odróżniona od nowej, nawet jeśli nie towarzyszy ona dziecku przez dwa tygodnie. W tym okresie również zaczyna odróżniać twarze swoich bliskich od obcych. Niestety kiedy nie widzi zabawki lub kogoś z rodziny dłużej niż 14 dni, zapomina o tej osobie (zabawce). Starałam się więc, aby wizyty bliskich w naszym domu były jak najczęstsze.
Czy masz wrażenie, że dziecko reaguje, kiedy mówisz jego imię? Jest to czas, kiedy zaczyna je rozpoznawać. Powtarzaj je jak najczęściej!
Pamięć dziecka w 7. miesiącu naprawdę może Cię zaskoczyć. Dziecko pamięta jak rozmieszczone są meble i różne przedmioty w domu. Czytacie książeczki? Oglądacie obrazki? Jeśli jeszcze nie, to zacznijcie! Twoje maleństwo jest w stanie odróżnić zwierzęta od pojazdów.
W 9. miesiącu maluch odróżnia nie tylko znane twarze od obcych, ale kobiece od męskich. Jest również w stanie odróżnić na przykład psa od kota. Zawraca uwagę na kształt przedmiotów. Powtarza czynności bardziej skomplikowane, chociaż tylko przez 24 godziny. Wie, że naciśnięcie guzika na macie do zabawy spowoduje, że usłyszy dźwięk. Mój synek miał taką matę i w tym okresie chętnie się na niej bawił! Dziecko wtedy potrafi odtwarzać wcześniej widziane sytuacje, choć jeszcze nie rozumie danej czynności, po prostu ją odwzorowuje.
Te składające się z dwóch elementów czynności dziecko między 11. a 13. miesiącem nadal powtarza nawet po kilku miesiącach! Ważne jest, że te czynności, których samo doświadcza lepiej zapamiętuje niż te tylko zaobserwowane.
Kolejny etap w rozwoju pamięci dziecka to umiejętność rozróżnienia, co jest zwierzęciem, a co rośliną.
Dzieci kojarzą również swoje wcześniejsze doświadczenia np. mój syn zapamiętał, że na koniec wizyty u babci macha jej rączką na pożegnanie.
Kiedy Twoje dziecko ma roczek, reaguje na głos osób z bliskiej rodziny nawet przez telefon. Już wie, do czego służą przedmioty w domu, które są najczęściej przy nim używane.
Od 12. do 18. miesięcy dziecko zaczyna do zapamiętywania wykorzystywać język. Łączy słowa z sytuacjami, miejscami. Naśladuje nas we wszystkich możliwych czynnościach.
Dziecko 18. miesięcy i starsze potrafi odtwarzać pewne sytuacje, wydarzenia. Pamięta: kolegę z piaskownicy i jego czerwoną konewkę, wizytę u babci.
Dziecko nie pamięta swoich pierwszych 3 lat z życia. Odkrył to Freud, a wielu psychologów próbowało ten fakt zrozumieć, wytłumaczyć i opisać. Jedni twierdzą, że wspomnienia z tych lat są wypierane, inni, że mózg dziecięcy nie jest w stanie ich przechować (jest za mało rozwinięty) lub chroni nas przed traumatycznymi wydarzeniami z przeszłości.
Pamięć gatunkowa to pamięć, z której maluch korzysta bezwiednie na przykład: ssąc kciuk, raczkując. Bez niczyjej pomocy czy podpowiedzi w pewnym momencie swojego rozwoju zaczyna siadać, wstawać, chodzić. Dziecko rozwija się i doświadcza nowych rzeczy „korzystając” z tego rodzaju pamięci wykształconej pod wpływem ewolucji.
Dzieci mają krótką (w pierwszych miesiącach czas wspomnienia trwa około 2 minut), ale sprawną pamięć! Co wydarzyło się tydzień temu? Byłam w sklepie spożywczym i na poczcie, zadzwoniła moja mama, zjadłam coś na mieście…można by długo opowiadać. Wszystko pamiętam ze szczegółami. Jak się okazuje, dla naszych maluszków taki okres czasu to gigantyczna „czasoprzestrzeń”. Im więcej stałych punktów, czynności, tym łatwiej odnaleźć się im w skomplikowanym świecie.
Co ciekawe, dwumiesięczne dziecko myśli, że zabawka, która zniknęła po prostu przestała istnieć! W okresie między 6. a 12. miesiącem życia maluch rozumie już, że jeśli czegoś nie widzi, to ta rzecz nie przestała istnieć.
Kiedy Twój maluch podrośnie, masz jeszcze więcej możliwości rozwoju jego pamięci: