W pierwszych tygodniach życia układ nerwowy malucha jest jeszcze niedojrzały, ale dziecko może reagować na różne bodźce, dzięki automatycznym odruchom, które nie mają nic wspólnego z racjonalnym myśleniem czy własną wolą. Niektóre z nich możesz zaobserwować podczas badania przez lekarza pediatrę lub sama np. w trakcie wspólnej zabawy bądź przytulania. Poznaj wszystkie odruchy, które mogą pojawić się u niemowląt:
Maluch pobudzony nagłym hałasem, zmianą położenia ciała lub ostrym światłem gwałtownie napręża się wyginając plecy w łuk, odchyla głowę do tyłu, prostując przy tym energicznie nóżki i ręce, a następnie podkurcza kończyny do tułowia i zaciska piąstki wykonując gest obejmowania. To instynktowna reakcja na zagrożenie, która ma na celu zaalarmować i przywołać pomoc.
Odruch Moro zanika zwykle w czwartym miesiącu życia, gdy dojrzewa układ nerwowy. Jeśli utrzymuje się dłużej, powinnaś to zgłosić pediatrze.
Odruch ten wykształca się już życiu płodowym. To właśnie dzięki niemu maluszek zaspokaja głód i uspokaja się. Każda mama dostrzeże go gołym okiem, ponieważ przez pierwsze trzy miesiące maluch będzie chciał ssać wszystko, co trafi do jego buzi, zarówno pierś, smoczek, piąstki, jak i brzeg pieluszki tetrowej. Jeśli zauważysz, że Twoje dziecko słabo ssie, skontaktuj się z pediatrą. To może być objaw pewnych nieprawidłowości.
Od około 4.miesiąca życia ssanie staje się czynnością świadomą i kontrolowaną. Maluch ssie już tylko wtedy, gdy jest głodne, zmęczone, przestraszyło się lub po prostu potrzebuje bliskości.
Odruch ten pojawia się, gdy delikatnie muśniesz lub dotkniesz maluszka w policzek lub okolice ust. Dziecko czując Twój dotyk zwróci głowę w kierunku Twojej ręki i otworzy buzię. Dzięki tej reakcji, podczas karmienia piersią instynktownie odszuka brodawkę.
Odruch ten zazwyczaj zanika w czwartym miesiącu życia, ale potem jeszcze przez parę kolejnych miesięcy zauważysz tę reakcję podczas snu swojego malucha.
Gdy dotkniesz opuszkiem palca wnętrze dłoni dziecka, jego piąstka mocno zaciśnie się wokół niego. Uścisk jest na tyle mocny, że malucha można by podciągnąć. Jednak nie polecam tego sprawdzać, ponieważ dziecko nie jest w stanie unieść swojego ciężaru ciała. Odruch ten może utrzymać się nawet do 6 miesięcy.
Jeśli dotkniesz lub połaskoczesz swojego malucha w stopę, jego paluszki wyprostują się i rozłożą jak wachlarz, duży palec wygnie się ku górze, a cała stopa przekrzywi się do środka, czyli odwrotnie niż u dorosłego. Odruch zanika stopniowo pomiędzy 6. a 24. miesiącem życia.
Jeśli odwrócisz główkę leżącego na plecach dziecka np. w prawą stronę, jego noga oraz nóżka z tej strony, w którą patrzy rozprostują się, jakby chciał po coś sięgnąć, natomiast druga nóżka i rączka zegną się w stawach. Patrząc z góry wygląda to jak postawa szermierza, stąd nazwa tej reakcji.
Odruch ten możesz zauważyć już w dniu narodzin, ale zdarza się, że dostrzeżesz go dopiero w 6. tygodniu życia, gdy maluch jest już bardziej skoordynowany. Zwykle odruch szermierza zanika w okolicach 6. miesiąca życia.
Możesz go wywołać, gdy ułożysz malucha na brzuszku i dotkniesz jego pleców po jednej stronie kręgosłupa. Dziecko natychmiast wygnie się w stronę bodźca, podkurczając przy tym nóżkę z tej samej strony.
Odruch ten pojawia się w 20. tygodniu życia płodowego. Jest aktywny w trakcie porodu, ułatwiając maluszkowi przedostanie się przez kanał rodny. Zanika w okolicy 6. miesiąca.
Gdy maluch trzymany pod paszkami poczuje pod stopami podłoże, zacznie przebierać nogami i będzie wyglądał jakby szedł. Jednak to tylko pozory. Ciało malutkiego dziecka nie jest jeszcze gotowe na takie obciążenia. Czas na prawdziwą naukę chodzenia przyjdzie za około rok.
Odruch chodu pojawia się u malucha już w 4 dobie po porodzie i zanika ok. 3. miesiąca życia.
Ważne! Nie próbuj sama utrzymywać dziecka w pionie, ponieważ jest to niebezpieczne dla jego kręgosłupa. Jeśli chcesz koniecznie zobaczyć odruch chodu, poproś o pomoc lekarza.
Jeśli ułożysz maluszka na brzuszku, tak by miał stabilne oparcie pod stopami, zacznie odruchowo pełzać. Dzięki temu odruchowi, gdy ułożysz dziecko na swoim brzuszu tuż po narodzinach, będzie w stanie mozolnie dopełznąć do Twojej piersi.
Odruch pełzania zanika zwykle w okolicy 3 miesiąca.
Odruchy noworodkowe powinny zanikać między 4. a 6. miesiącem życia dziecka. Jeżeli utrzymują się nadal, choć niektóre, wskazuje to na zaburzenia rozwoju i konieczna jest konsultacja neurologiczna.