Definicja mówi, że podstawowa temperatura ciała jest to najniższa temperatura osiągana przez ciało podczas odpoczynku mierzona bezpośrednio po przebudzeniu i przed jakąkolwiek aktywnością fizyczną. Temperatura ciała zależy od płci, wieku i pory dnia (wieczorem jest wyższa niż rano). Wpływają na nią czynniki zewnętrzne, takie jak: temperatura otoczenia, stres, wysiłek fizyczny, głód, gorąca lub zimna kąpiel. U dzieci wzrost temperatury może być następstwem przegrzania i krzyku.
Obecnie mamy na rynku duży wybór termometrów, do wykonywania pomiarów w różnych częściach ciała. Wykonałam zestawienie, z jakich metod powinniśmy korzystać w zależności od wieku dziecka. Proszę się nie dziwić , tak – do 3 roku życia najbardziej właściwym miejscem do pomiaru temperatury ciała jest odbytnica.
Zakres prawidłowych wartości: 36,6 – 38,0 st.C. Jest to najbardziej dokładna metoda. Końcówkę termometru posmaruj kremem lub olejkiem, połóż dziecko na plecach, a nóżki unieś do góry, rozluźniając mięśnie pośladków. Wsuń termometr nie głębiej niż na 1,5 cm i odczekaj ok. 1 - 2 minut (w zależności od producenta termometru).
Zakres prawidłowych wartości – 35,8 – 38,0 st.C Termometr należy umieścić na odpowiednią głębokość w przewodzie słuchowym oraz zwrócić uwagę, czy nie ma nadmiaru woskowiny. Pomiar należy wykonywać bardzo ostrożnie, żeby nie uszkodzić przewodu słuchowego.
Zakres prawidłowych wartości – 35,5 – 37,7 st.C. UWAGA: na wynik wpływają ostatnio przyjęte płyny (np. gorąca herbata zawyża wyniki pomiaru).
W naszym kraju temperatura ciała powszechnie mierzona jest pod pachą . Zakres prawidłowych wartości – 34,7 – 37,3 st.C. Należy jednak pamiętać, że pomiar w tym miejscu najsłabiej odzwierciedla temperaturę wewnętrzną ciała, ma niską czułość w wykrywaniu gorączki. Może być stosowana jako metoda przesiewowa, gdy nie jest potrzebny pomiar precyzyjny. Pozwoli sprawdzić, czy dziecko w ogóle ma gorączkę. Skóra pod pachą powinna być sucha, a termometr dokładnie do niej przylegać.
Do tej pory używane termometry rtęciowe zostały wycofane ze względu na zawartość toksycznej substancji. Obecnie w aptekach spotkać można:
1) Klasyczny termometr elektroniczny – jest najbardziej dostępny, tani i moim zdaniem najlepszy. Można go stosować w odbycie, ustach, pod pachą. Warto wybrać taki z miękką końcówką (bezpieczniejszy w przypadku pomiaru w odbycie).
2) Termometr „czołowy” na podczerwień lub bezdotykowy – dla dzieci powyżej 3 miesiąca życia. Dosyć drogi i mniej dokładny od klasycznego termometru.
3) Termometr do ucha na podczerwień lub bezdotykowy – powyżej 6 miesiąca życia. Podobnie jak poprzednik drogi. najczęściej dokładny, ale wymaga dużej precyzji podczas wykonywania pomiaru.
Gdy temperatura ciała przekracza 38 st.C. Powinniśmy wtedy przede wszystkim nie przegrzewać dziecka, zastosować chłodne okłady. Temperatura 38,5ºC wymaga użycia środków farmakologicznych (u najmłodszych dzieci najbezpieczniejszy jest paracetamol).
Noworodki i niemowlęta poniżej 3 miesiąca życia – w przypadku każdej gorączki udajemy się do lekarza!
Niemowlęta między 3. a 6. miesiącem życia – odwiedzamy lekarza,jeśli gorączka przekracza 38,5 st.C., lub występują niepokojące objawy takie jak duszności, nieutulony płacz, utrata łaknienia, wymioty, biegunka, drgawki, zatrzymanie moczu, światłowstręt. Nigdy nie lekceważ wysypki. Można łatwo pomylić ją z wybroczynami, które mogą oznaczać zagrażającą życiu sepsę.
Dzieci powyżej 6. miesiąca życia – jeśli dotychczas były zdrowe, nie obciążone chorobami przewlekłymi, a ich stan i zachowanie nie budzi naszego niepokoju, można początkowo przez kilka dni ograniczyć się do podawania leków przeciwgorączkowych i obserwacji (patrz wyżej).
U każdego gorączkującego dziecka dobrze jest wykonać badanie ogólne moczu (szczególnie, gdy nie obserwujemy innych oznak infekcji). Często u niemowląt gorączka może być jedynym objawem zakażenia układu moczowego, które to wymaga zastosowania odpowiedniego leczenia.
Jeżeli czas trwania gorączki przekracza 5 dni lub nie daje się jej zbić lekami przeciwgorączkowymi, powinniśmy zgłosić się do lekarza, nawet jeżeli nie towarzyszą jej inne objawy.