Gdy maluch się rodzi, widzi otaczający świat zupełnie inaczej niż dorosły. W rozmowie z ekspertem, fizjoterapeutką Magdaleną Zujewicz opowiadamy, jak widzi noworodek, a jak widzi dziecko już na etapie niemowlęcym oraz w jaki sposób zmienia się zakres widzenia noworodka w kolejnych tygodniach życia.
Gdy maluszek przychodzi na świat, jego zmysł wzroku jeszcze nie jest ukształtowany. Z pewnością widzenie jest inne niż kilkumiesięcznego malucha czy osoby dorosłej. Jak widzi noworodek, a jak widzi dziecko po pierwszym miesiącu życia? Czy noworodek rozróżnia kształty?
Magdalena Zujewicz: Wzrok dziecka w chwili narodzin jest jednym z najsłabiej rozwiniętych zmysłów. Początkowo każde oko porusza się w innym kierunku. Mięśnie odpowiedzialne za utrzymanie gałek ocznych są bardzo słabe, w związku z czym trudno im utrzymać oczy równolegle i skoordynować ich poruszanie się. Nowonarodzone dziecko zauważa przedmioty odległe od jego twarzy o około 20-30 cm. Cała reszta otoczenia przypomina świat widziany przez szybę. Nie rozróżnia także kolorów, widzi wszystko w odcieniach szarości. Noworodek lepiej widzi przedmioty pokazywane mu z boku niż w centrum. Wszystko to jest związane z ochroną przed nadmiarem bodźców i stopniowym poznawaniem świata. Dopiero między 1 a 3 m. ż. pole widzenia malucha się zwiększy. Stopniowo w kolejnych tygodniach życia pojawiają się nowe umiejętności: spostrzeganie kształtu, spostrzeganie barw i jasności i kontrastowanie elementów z tła.
Czyli jest spora różnica jak widzi noworodek i jak widzi dziecko. Przede wszystkim w zakresie pola widzenia jak i ostrości i postrzeganiu barw. Noworodek widzi tak naprawdę niewiele i dlatego niektóre rodzice martwią się, czy maleństwo nie ma problemów ze wzrokiem.
Jak sprawdzić, czy noworodek widzi? Czy po porodzie robi to lekarz czy sami powinniśmy to sprawdzić? Jak sprawdzić wzrok dziecka w domu?
Magdalena Zujewicz: Tuż po urodzeniu noworodek poddawany jest szczegółowej analizie. U dzieci urodzonych o czasie lekarz neonatolog sprawdza, czy źrenice zwężają się i rozszerzają pod wpływem światła, a gałki oczne poruszają. Jednak dopiero po kilku miesiącach można stwierdzić na pewno, czy maluch dobrze widzi – dlatego tu wiele zależy od rodziców.
Co zatem może zaniepokoić w rozwoju wzroku, gdy obserwujemy malucha?
Magdalena Zujewicz: Tak jak wspomniałam, dopiero z biegiem rozwoju czasu możemy zaobserwować czy coś złego dzieje się ze wzrokiem malucha. Pierwszym i najważniejszym sygnałem, który może nas zaniepokoić, to brak skupiania wzroku na twarzy rodzica to czas około 2 m. ż., a później brak skupiania wzroku na przedmiocie około 3 m. ż. Nieprawidłowością jest również zezowanie dziecka po 3 m.ż, warto zgłosić się wtedy do lekarza.
Oznacza to, że powinniśmy się przyglądać czy wchodzący w okres niemowlęcy maluch potrafi skupiać wzrok. A na początku zaufać lekarzowi sprawdzającemu wzrok noworodka. Skoro noworodek widzi po narodzinach tak mało, od razu pojawia się pytanie o widzenie kolorów.
Czy od razu po narodzinach maluch potrafi rozróżnić barwy? Kiedy dziecko zaczyna wiedzieć kolory?
Magdalena Zujewicz: Zaraz po urodzeniu niemowlę nie odróżnia barw, właściwie widzi tylko kolor czarny i biały oraz odcienie szarości- dlatego tak ważne jest, aby zabawki sensoryczne w tym czasie były w stonowanych barwach. Dopiero zbiegiem upływu czasu dziecko zaczyna odróżniać więcej barw. Inne barwy zaczynaja się pojawiać około 3 m.ż gdzie maluch zaczyna widzieć kolor czerwony.
Zatem błędem jest kupowanie noworodkowi wielobarwnych zabawek, kiedy dziecko zaczyna widzieć kolory dopiero w późniejszym okresie życia? Maluch w pierwszym miesiącu życia może zobaczyć jedynie czarno-białe zabawki sensoryczne?
Magdalena Zujewicz: Tak, na początkowym etapie zabawy warto wybrać zabawki tylko w tych kontrastowych kolorach.
Zapytam Cię o różnice w widzeniu w poszczególnych pierwszych tygodniach życia. Rodzice często pytają, jak widzi noworodek w 1 tygodniu po narodzinach.
Magdalena Zujewicz: Noworodek widzi bardzo mało i trudno mu długo skupić wzrok na zabawkach przez to, że ma jeszcze niedojrzałe oczy i mózg.
Czyli jeszcze nie potrzebne są żadne zabawki. A jak widzi noworodek w 2 tygodniu życia?
Magdalena Zujewicz: Oczy nie ustawiają się równo i często widzimy tzw. błądzenie wzrokiem i „zezowanie”. Ostrość widzenia noworodka w 2 tygodniu życia odpowiada około 3% pełnej ostrości widzenia, a pole widzenia jest mocno ograniczone.
Obraz jest mocno zamazany, prawda? A co potem? Jak widzi noworodek w 3 tygodniu?
Magdalena Zujewicz: Noworodek lubi patrzeć na silne i bliskie źródła światła takie jak świecące żyrandole, okna czy jasne ściany.
To maluch zaczyna postrzegać coraz więcej. A w ostatnim tygodniu okresu noworodkowego – jak widzi noworodek w 4 tygodniu?
Magdalena Zujewicz: Łatwiej mu się skupić na zabawce która jest w ruchu. Warto więc nią delikatnie potrząsnąć lub wprawić w ruch w celu skupienia uwagi. Zdecydowanie woli twarz rodziców od zabawek.
Skoro noworodek nie widzi na początku barw, a ostrość i pole widzenia są bardzo ograniczone, czy warto kupować zabawki sensoryczne dla niemowląt? Czy noworodek je widzi?
Magdalena Zujewicz: To bardzo dobre pytanie nie od dziś wiadomo nauka poprzez zabawę jest kluczowym czynnikiem w ramach wszechstronnego rozwoju dziecka. Na rozwój mózgu noworodka w pierwszym miesiącu doskonale wpływa biel w połączeniu z czernią, w trzecim miesiącu dziecko zaczyna widzieć też czerwień, a w kolejnych etapach rozwoju także zieleń czy żółć. Zabawki sensoryczne doskonały prezent, który jednocześnie bawi, ale ma też wpływ na rozwój i to nie tylko narządu wzroku.
Skoro maluch widzi tylko dwie a potem trzy barwy, jakie zabawki sensoryczne Pani poleca na start?
Magdalena Zujewicz: Polecam zabawki sensoryczne przede wszystkim takie, które są bezpieczne dla dziecka, czyli musimy zwrócić uwagę, z czego zostały wykonane. Następnym krokiem jest dostosowanie zabawki do wieku dziecka. U noworodka świetnie się sprawdzi książeczka sensoryczna, karuzela do łóżeczka, mata sensoryczna z pałąkiem l czy też zawieszka do wózka. Dobrze, by zabawki miały przeciwstawne barwy, zaczynamy od biało-czarnych.
Zabawka sensoryczna powinna stymulować dwa, maksymalnie trzy zmysły, musi być dostosowana do wieku dziecka i bezpieczna. Zawsze obserwujemy swoje dziecko czy jest zainteresowana zabawka. Z doświadczenia wiem ze na samym początku dziecko najlepiej skupia wzrok na twarzy rodziców około 2 m.ż zaczyna interesować się otoczeniem i zabawkami.
Już wiemy, jakie zabawki sensoryczne poleca Pani dla noworodka. A jakie zabawki poleca Pani dla niemowlaka w kolejnych miesiącach?
Magdalena Zujewicz: Dla niemowlaków polecam matę sensoryczną z pałąkiem. Układamy na niej dziecko na tak aby zawieszka na środku pałąka znajdowała się tuż nad brzuszkiem malucha to sprawi, że dziecko będzie sprowadzało wzrok do dołu i napinało mięśnie brzuszka
Polecam również książeczki sensoryczne. Układając malucha na brzuchu pokazujemy książeczkę na płasko przed maluchem i pokazujemy, jak może się nią bawić, pozwalamy też, aby maluch chwytał ja i przyciągał do siebie czy tez wkładał do buzi.
Dla niemowlaka super się również sprawdzi zawieszka do wózka czy fotelika samochodowego. Może zająć dziecko w podróży.
W jaki sposób wspierać zdrowy rozwój wzroku noworodka i małego niemowlaka, a czego nie robić, by nie zaszkodzić?
Magdalena Zujewicz: Pamiętajmy, że noworodek dopiero uczy się odbierania i przetwarzania bodźców. W pierwszym miesiącu zapewniamy dziecku dużo bliskości i spokoju. Stymulację wzroku możemy zacząć w momencie, gdy widzimy ze maluch skupia się na otoczeniu chętniej niż na naszej twarzy.
Czy możemy wykonywać jakieś ćwiczenia i zabawy, żeby wspierać rozwój wzroku malucha?
Magdalena Zujewicz: Możemy bawić się z niemowlakiem pokazując dziecku zabawki No książeczki sensoryczne ale na wysokości pępka to sprawi ze maluch będzie sprowadzał wzrok do dołu i nie będzie odchylał głowy w tył.
Pokazując dziecku zabawkę na samym początku możemy zrobić to z boku niż w samym centrum i delikatnie potrząsać to sprawi ze maluch szybciej ja zauważy. U starszych maluch zabawki pokazujemy na wysokości pępka, możemy nimi poruszać w prawa lub w lewa stronę i obserwujemy reakcje malucha.
Do kogo warto najpierw się udać, gdy widzimy, że maluch nie skupia wzroku na przedmiocie lub zezuje? Czy warto się udać do fizjoterapeuty, gdy zaobserwujemy problemy ze wzrokiem?
Magdalena Zujewicz: W pierwszej kolejności kierujemy się do pediatry a najlepiej do okulisty dziecięcego. Fizjoterapeuta może pomoc w nadrobieniu umiejętności ruchowych, których dziecko może nie nabyć, jeśli jest problem z wzrokiem. Natomiast gdy problem występuje tylko w wzroku polecam wizytę i zajęcia
Magdalena Zujewicz: fizjoterapeutka dziecięca , terapeutka SI, autorka bloga https://gibobobasy.pl/
POZNAJ NASZĄ NOWĄ KOLEKCJĘ ZABAWEK SENSORYCZNYCH DLA NOWORODKÓW I NIEMOWLĄT>>
Kiedy dziecko przychodzi na świat zazwyczaj nie przypomina bobasa z reklamy. Zdarza się, że ma lekko spłaszczony nos, plamy i wybroczyny na skórze, stożkowatą głowę oraz mocno opuchnięte oczy. Choć to zwykłe skutki porodu, niektóre mamy mogą mieć wątpliwości, czy z malcem jest wszystko w porządku. Sprawdź zatem, co może Cię zaskoczyć w wyglądzie noworodka tuż po porodzie...
Czytaj więcej >
W pierwszych tygodniach życia układ nerwowy malucha jest jeszcze niedojrzały, ale dziecko może reagować na różne bodźce, dzięki automatycznym odruchom, które nie mają nic wspólnego z racjonalnym myśleniem czy własną wolą. Niektóre z nich możesz zaobserwować podczas badania przez lekarza pediatrę lub sama np. w trakcie wspólnej zabawy bądź przytulania. Poznaj wszystkie odruchy, które mogą pojawić się u niemowląt.
Czytaj więcej >
Nasze maluchy juz w szpitalu maja badany słuch. U większości dzieci to badanie wychodzi pozytywnie. Ale czy dziecko będzie w przyszłości słyszeć dobrze w dużej mierze zależy od rodziców. Przede wszystkim słuch maluszka należy stymulować przeróżnymi dźwiękami. Dlatego u nas w domu nigdy w dzień nie jest cicho. Gra radio, córka podśpiewuje, włączony jest telewizor - nawet wtedy gdy Dominik ucina sobie drzemki.
Czytaj więcej >
W pierwszym roku życia dzieci rozwijają się bardzo szybko i dynamicznie, osiągając co miesiąc nowe umiejętności - tzw. kamienie milowe. Rozwijają się zarówno fizycznie, jak i psychicznie, zaczynając od pierwszego uśmiechu, kończąc na nauce chodzenia i mówienia.
Czytaj więcej >
Maluszek płacze, a Ty nie wiesz, czego się domaga? Podpowiadamy, jak zrozumieć niemowlę.
Czytaj więcej >
