Skala Apgar to pierwsza ocena stanu zdrowia naszego dziecka zaraz po porodzie. Zapisywana jest w książeczce zdrowia w miejscu na pomiary po urodzeniu. O wartości skali Apgar jesteśmy pytane, przez lekarzy różnych specjalizacji, przy okazji wywiadu rozpoznającego zdrowie naszego dziecka. Czym dokładnie jest skala Apgar i jakie ma znaczenie w przewidywaniu prawidłowości rozwoju dziecka - przeczytaj w naszej poradzie.

Tuż po urodzeniu dziecko bada i ocenia pediatra (w wyjątkowych przypadkach doświadczona położna), odbywa się to zgodnie z medyczną procedurą (badane są określone parametry) a ocena zapisywana jest jako punktacja na skali Apgar. Nazwa pochodzi od jej pomysłodawczyni Virginii Apgar, która na początku lat 50. XX wieku opracowała i opublikowała tę skalę do oceny stanu zdrowia noworodka tuż po porodzie.

Badanie dziecka z wykorzystaniem skali Apgar ma na celu ocenę ogólnego stanu zdrowia noworodka i wykrycie ewentualnych nieprawidłowości wymagających natychmiastowej reakcji.

Odbywa się ono w 1. 3. 5, 8 i 10. minucie po urodzeniu dziecka. w celu sprawdzenia, czy stan dziecka polepsza się czy może pogarsza.

Co bada skala Apgar? Sprawdź, jakie są punkty w skali Apgar?

Skala Apgar bada 5 parametrów, są to: oddech, czynność serca, napięcie mięśni, odruchy i zabarwienie skóry. Ocena może być nadana od zera do dwóch punktów, gdzie zero oznacza wynik niedostateczny, 1 – średni, a 2 dobry.

Oddech

Jest to pierwszy parametr, który ocenia lekarz. Najlepiej jeśli dziecko powita świat krzykiem lub płaczem – jest to oznaka, że wszystko jest w porządku i dziecko dostaje dwa punkty. Jeśli dziecko ma problemy z oddychaniem, oddycha powoli, słabo, płytko, nieregularnie – dostaje jeden punkt oraz podjęte są odpowiednie działania medyczne, w zależności od potrzeb: podanie tlenu lub czynności resuscytacyjne. To często pomaga i już po chwili noworodek oddycha normalnie. W trzeciej sytuacji – przy nocie zero – dziecko nie oddycha. Wymaga to natychmiastowej reakcji – podania tlenu, zastosowania sztucznego oddychania, intubacji. Sytuacja bardzo poważna ale nie beznadziejna, obecna medycyna niejednokrotnie nawet z takich opresji potrafi wyprowadzić maleństwa ku normalnemu funkcjonowaniu.

Czynność serca

Jednocześnie sprawdzana jest czynność serca dziecka. Prawidłowy (nota – 2 punkty) to ponad 100 uderzeń serca na minutę. Puls poniżej 100 uderzeń na minutę (dziecko otrzymuje 1 punkt) i wymaga działania, na przykład masażu serca. Brak pulsu (nota 0) wymaga natychmiastowej reakcji w postaci akcji reanimacyjnej.

Napięcie mięśni

Zdrowy malec tuż po urodzeniu jest ruchliwy, mięśnie ma napięte, pozycję ciała w tzw. ułożeniu zgięciowym – czyli tak jak w macicy wszystkie jego kończyny są zgięte w stawach. Tak zachowujący się noworodek dostaje 2 punkty. Jeśli maluszek jest mniej ruchliwy oraz ma słabe napięcie mięśni, rączki i nóżki są tylko lekko zgięte i porusza nimi leniwie , dostaje ocenę średnią, tj. 1 punkt. Jeśli malec ma wiotkie kończyny, są one całkiem wyprostowane i nie porusza nimi, to otrzymuje notę 0. Noty 1 i 0 świadczą o zaburzeniach neurologicznych z powodu niedotlenienia lub innych zaburzeń.

Odruchy czyli reakcja na bodźce

Wartości tego parametru mówią nam o stanie dojrzałości układu nerwowego. Lekarz lub położna obserwuje reakcję na bodziec, jakim jest cewnik wkładany do noska przy okazji odśluzowania. Jeśli maluszek zareaguje prawidłowo – czyli nie spodoba mu się i wyrazi to płaczem, kaszlem lub kichaniem, otrzymuje 2 punkty. Jeśli tylko grymas twarzy da znać o tym, że poczuł, noworodek otrzyma 1 punkt. Jeśli reakcji nie będzie wcale – 0 punktów.

Zabarwienie skóry

Parametr ten jest ściśle powiązany z ocenami czynności serca i oddechu, gdyż kolor skóry zależy od prawidłowego dotlenienia krwi w organizmie. Prawidłowo dotlenione niemowlę ma różową skórę na całym ciele – otrzymuje ono optymalną ilość punktów. Jeśli tułów jest różowy a kończyny sine otrzymuje 1 punkt, może to świadczyć o nieznacznym niedotlenieniu lub o zmęczeniu porodem. Niemowlę sine lub blade na całym ciele otrzymuje 0 punktów.

Ocena końcowa

Po sprawdzeniu poszczególnych parametrów i nadaniu im ocen, noty sumuje się. Noworodek w każdym badaniu w poszczególnych minutach może dostać od 0 do 10 punktów.

Ocenia się, że:

• 10 punktów świadczy o bardzo dobrym stanie noworodka;
• 9 – 8 punktów świadczy o stanie dobrym, noworodek taki jest zazwyczaj „tylko” zmęczony porodem i w krótkim czasie odzyskuje optymalne noty w obniżonych parametrach;
• 4 – 7 punktów wskazuje na średni stan noworodka, w zależności od parametrów może być zasiniony, nieregularnie oddychać, jego napięcie mięśniowe może być obniżone;
• 3 – 0 – otrzymuje noworodek wymagający natychmiastowej interwencji lekarskiej, wspomagania oddychania i pracy serca.

Skala Apgar, a prognozy dobrostanu dziecka

Skala Apgar z pierwszej, trzeciej i piątej minuty jest przydatnym wyznacznikiem i – jeśli oceny są niskie - sygnałem do podjęcia natychmiastowej reakcji zespołu medycznego.

Natomiast jeśli chodzi o rokowania i prognozowanie dalszego rozwoju dziecka, to ważna jest ocena w 10. minucie. Wartości skali Apgar należy zawsze rozpatrywać w połączeniu z innymi informacjami o stanie dziecka, o jego zachowaniu, rozwoju, z wynikami badań.

Warto wiedzieć, że w przypadku dzieci urodzonych przedwcześnie skala Apgar ma mniejszy stopień wiarygodności. Wcześniaki, często nie do końca przystosowane do samodzielnego życia, mają nieregularny oddech i/lub cechują się słabą reaktywnością. Więc dla nich zostały opracowane inne skale oceny ich rozwoju.