Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych może prowadzić do groźnych powikłań. Niezwykle ważne jest szybkie rozpoznanie choroby i zastosowanie leczenia u małego pacjenta. Podpowiadamy, czym się ona objawia, jakie są jej przyczyny, w jaki sposób ją leczyć oraz jak jej zapobiegać.
Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych najczęściej występuje u niemowląt i dzieci do 5. roku życia, co wiąże się najprawdopodobniej z niedojrzałością układu immunologicznego i słabo wykształconą barierą krew-mózg. Niezwykle istotne jest rozpoznanie pierwszych objawów oraz działania, które mogą zapobiec rozwoju zapalenia. Bowiem zbyt późna diagnoza może spowodować groźne powikłania.
Mózg ludzki otaczają płyn mózgowy oraz 3 błony- opony: miękka wewnętrzna, pajęcza i twarda zewnętrzna. Wypełniają one przestrzeń między mózgiem i kośćmi czaszki. Jeśli do przestrzeni oponowej dostaną się bakterie, wirusy, pasożyty lub grzyby może rozwinąć się stan zapalny. Drobnoustroje trafiają najczęściej drogą kropelkową do organizmu - są przenoszone przez nos lub usta.
Wśród groźnych drobnoustrojów najczęściej wywołujących zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych są: meningokoki, pneumokoki, laseczki Listerii, pałeczki HiB, paciorkowce z grupy B, pałeczki okrężnicy i prątki gruźlicy. Do najgroźniejszych należą meningokoki, które jak każde inne drobnoustroje mogą spowodować sepsę czyli zespół ogólnoustrojowej reakcji zapalnej stanowiący bezpośrednie zagrożenie życia.
Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych może być wywołane również przez wirusy, ale rzadko kończy się śmiercią i zwykle przebiega łagodnie. Może je wywołać wiele wirusów, w tym wirus grypy A i B, odry, ospy wietrznej, polio czy opryszki.
Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych może nastąpić również wskutek innej infekcji np. zapalenia zatok lub ucha.
Wśród objawów zapalenia opon mózgowych są często takie, które występują przy grypie. U niemowląt są to:
• Wysoka temperatura
• Wymioty
• Pulsujące ciemiączko
• Ospałość i apatia
• Nadwrażliwość na dotyk
• Płaczliwość i drażliwość
• Wybroczyny skórne
U starszych dzieci dodatkowo mogą występować bóle głowy i stawów, światłowstręt, drgawki i sztywność karku (problem z przyciągnięciem głowy do klatki piersiowej).
Jeśli wystąpi łącznie kilka wymienionych objawów należy jak najszybciej zgłosić się do pediatry lub na izbę przyjęć w szpitalu. Szybkie wykrycie zapalenia pozwoli uniknąć sepsy, która rozwija się w wyniku przedostania się bakterii do krwi.
Proces leczenia rozpoczyna się od zdiagnozowania rodzaju drobnoustroju, który jest przyczyną stanu zapalnego opon mózgowo-rdzeniowych. W tym celu przeprowadza się badanie płynu mózgowo-rdzeniowego za pomocą punkcji w okolicy lędźwiowej oraz badanie krwi. Diagnoza i leczenie obywają się w szpitalu, na oddziale chorób zakaźnych. Proces leczenia trwa zazwyczaj około 14 dni.
Jeśli zapalenie zostało wywołane przez wirusy zazwyczaj podaj się leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, a jeśli jest problem z określeniem, co wywołało chorobę lekarz podaje osłonowo antybiotyk. Natomiast, gdy zapalenie wywołały bakterie, leczy się antybiotykiem podawanym dożylnie. Jeśli diagnoza potwierdzi, że przyczyną zapalenia są meningokoki, lekarz przepisuje antybiotyk osłonowo również rodzinie pacjenta.
Powikłania mogą wystąpić w zależności od rodzaju drobnoustrojów, które je spowodowały. Częściej pojawiają się u osób, u których zbyt późno zastosowano leczenie lub zakończono za wcześnie. Do powikłań zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych należą:
• porażenie nerwów czaszkowych
• ślepota
• częściowa lub całkowita utrata słuchu
• niedowład mięśni
• zaburzenia pamięci i koncentracji
• zaburzenia koordynacji ruchowej
• zaburzenia zachowania i snu
• zaburzenia mowy
• epilepsja
• zaburzenia wzrostu
• wodniaki lub ropnie podtwardówkowe mózgu
Trudno jest uniknąć zakażenia wirusami przenoszonymi drogą kropelkową. Jednak najważniejszym działaniem ochronnym jest zdrowy styl życia, zachowanie rytmu dnia, codzienne spacery , dieta zbilansowana, a w okresie niemowlęcym karmienie piersią, dbanie o komfort psychiczny dziecka i tworzenie przyjaznej ciepłej atmosfery w domu. Ponadto unikanie dużych zgromadzeń , kontaktów z innymi osobami , zwłaszcza w początkowym okresie życia , unikanie spotkań z rodziną i przyjaciółmi szczególnie w okresie zwiększonych zachorowań. Pomocne jest zastosowanie szczepień, które zmniejszają ryzyko chorób, ale nie dają gwarancji zdrowia. Dostępne są szczepienia przeciw pneumokokom, meningokokom i Hib. i wirusowemu zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych przenoszonych przez kleszcze. Obecnie szczepienia przeciw pneumokokom i Hib są obowiązkowe (zgodnie z obowiązującym Programem Szczepień Ochronnych), zaś przeciw meningokokom zalecane, a więc odpłatne. Wykonanie tych ostatnich zaleca się już od 2 miesiąca życia dziecka (bowiem najwięcej zachorowań odnotowuje się wśród niemowląt).
Zapalenie krtani to dość częsta choroba zarówno u dzieci jak u dorosłych, jednak jej przebieg u dorosłego i dziecka znacznie się różni. Najczęstszą przyczyną zapalenia krtani są wirusy, jednak zdarza się, że wywołują ją bakterie.
Czytaj więcej >
W okresie zimowo wiosennym widok kaszlącego i zakatarzonego dziecka nikogo nie dziwi. Jest to bowiem czas wzmożonej zachorowalności na infekcje dróg oddechowych. Jedną z nich jest zapalenie oskrzeli. Nie jest to wprawdzie choroba tak niebezpieczna jak zapalenie płuc, jednak jej objawów nie należy lekceważyć. Sprawdź, jakie są przyczyny i objawy zapalenia oskrzeli oraz jak skutecznie je leczyć.
Czytaj więcej >
Ubiegłej zimy cały czas drżałam o to aby mój synek nie zachorował na zapalenie płuc, jakoś tak wyszło, że choroba ta szalała wszędzie wkoło. Wiele dzieci znajomych bliższych i dalszych chorowało i było z tego powodu hospitalizowanych. Nam jakimś szczęśliwym trafem, mimo wielu infekcji udało się uniknąć choroby. Jak się okazało do czasu.
Czytaj więcej >
Zapalenie płuc u dzieci rozwija się bardzo szybko, dlatego zazwyczaj ma znacznie cięższy przebieg niż u osoby dorosłej. Powodem jest przede wszystkim niewykształcony jeszcze układ odpornościowy malucha. W dużej mierze, objawy zapalenia płuc zależą od tego, co je wywołało. Najczęstszą przyczyną choroby są wirusy i bakterie, ale mogą to być także grzyby. Dowiedz się, jak rozpoznać pierwsze objawy zapalenia płuc u dziecka.
Czytaj więcej >
Zapalenie spojówek to podrażnienie oka, które nie powinno być lekceważone, ponieważ może ono przyczynić się do powstawania niedrożności kanalików łzowych, przez co oko jest podatne na zapalenia i infekcje. Dodatkowo po chorobie mogą wystąpić następujące powikłania: przewlekłe zapalenie spojówek, uszkodzenia oka wywołane zapaleniami a nawet utrata wzroku.
Czytaj więcej >
