Integracja sensoryczna oznacza uporządkowaną, właściwą organizację bodźców sensorycznych, które organizm odbiera przez systemy zmysłowe (receptory). Nadrzędna struktura układu nerwowego (mózg) rozpoznaje napływające bodźce, interpretuje je i na bazie zebranych dotychczas doświadczeń pozwala na wyzwolenie adekwatnej reakcji określanej jako reakcja adaptacyjna. Wspomniane systemy zmysłowe odgrywające bardzo ważną rolę w procesach integracji sensorycznej, są to: dotyk, wzrok, słuch, równowaga oraz kinestezja (poczucie ruchu w przestrzeni). 

Rozwój procesów integracji sensorycznej u dziecka zaczyna się w życiu płodowym, następuje wtedy kształtowanie się systemów zmysłowych (układ przedsionkowy, proprioceptywny i dotykowy). Kolejno następujące po sobie stadia rozwoju umiejętności i doskonalenia owych pozostałych systemów zmysłowych trwają do około 8 roku życia.

Przyczyn zaburzeń sensorycznych u dzieci może być bardzo wiele. Powodów nieprawidłowości można doszukiwać się już na etapie rozwoju prenatalnego.

Zaburzenia SI mogą być rezultatem:

• predyspozycji genetycznych,
• działania substancji toksycznych
• szkodliwych podczas ciąży (przewlekłe przyjmowanie niektórych leków, palenie tytoniu, spożywanie alkoholu, narkotyków,
• choroby zakaźne matki, ciąże mnogie),
• komplikacji podczas porodu (poród z użyciem próżnociągu położniczego, niedotlenienie, przedwczesny poród).

W późniejszym okresie rozwoju dziecka (po urodzeniu), często mówi się także o niekorzystnym wpływie długich pobytów w szpitalu, czynnikach środowiskowych, uwarunkowaniach kulturowych czy mocno ograniczonych interakcjach z rówieśnikami. Podaje się, że aktualnie problem zaburzeń SI może dotyczyć nawet 20% dzieci. 

3 kategorie zaburzeń sensorycznych,  wyjściowym punktem są zaburzenia przetwarzania sensorycznego. W ich obszarze wyodrębnia się

 

Zaburzenia modulacji sensorycznej

Nadwrażliwość, podwrażliwość oraz poszukiwanie stymulacji sensorycznej.

 

Zaburzenia ruchowe

Najczęściej oznaczają problemy z planowaniem ruchu (dyspraksja).

 

Zaburzenia różnicowania sensorycznego

Są to problemy napotykane przez dzieci w sytuacji konieczności zróżnicowania napływających bodźców sensorycznych. 

 

Podstawowe objawy zaburzeń integracji sensorycznej, to:

• wzmożona lub obniżona wrażliwość na bodźce,
• zaburzenia mowy,
• niską samoocenę,
• nadaktywność,
• znacznie obniżoną aktywność,
• problemy ze skupieniem, koncentracją uwagi,
• nadpobudliwość emocjonalną,
• osłabioną koordynację wzrokowo–ruchową,
• niezgrabność ruchową,
• trudności w rozróżnianiu stron, poczuciu kierunku,
• zaburzenia interakcji z innymi dziećmi,
• problematyczne pisanie, rysowanie oraz czytanie,
• trudności w czynnościach samoobsługowych, codziennych. 

 

 

Ostateczne potwierdzenie wymaga badania i diagnozy SI. Pozwala to właściwie ukierunkować właściwą terapię sensoryczna

Zaburzenia sensoryczne mogą występować zarówno u niemowląt, dzieci jak i u dorosłych. Odpowiednio podjęte działania pozwalają na systematyczne wyrównywanie deficytów. Sensoryka jest wtedy bardzo ważna.

Warto zapamiętać, że zaburzenia integracji sensorycznej to nie autyzm – pewne problemy, deficyty SI u dzieci mogą towarzyszyć temu zaburzeniu, ale nie definiują go. Jest to zaburzenie funkcjonowania pewnych obszarów mózgu.