Zastanawiasz się, kiedy dziecko powinno zacząć mówić? Dowiedz się, jakie są etapy rozwoju mowy u malucha oraz co powinno Cię zaniepokoić.

Etapy rozwoju mowy u dzieci

Po pierwszym miesiącu: głużenie / gruchanie

• dźwięki: „grr”, „hrr”
• na początku nieświadome, po kilku tygodniach dziecko zaczyna robić to świadomie
• każde dziecko przechodzi ten etap (również dzieci głuche).

Co może Cię zaniepokoić?

Jeśli dziecko zaczyna głużyć i nagle przestaje na dłuższy okres (parę tygodni), skontaktuj się z lekarzem. Dla bezpieczeństwa zaleci badanie słuchu. Przed wizytą u lekarza możesz też sama zrobić test słuchu np. zastukać głośno z boku lub upuścić coś na podłogę. Maluch powinien na to zareagować.

4 - 9 miesięcy: gaworzenie

• pierwsze gardłowe dźwięki, ciągi samogłosek: „aaaa”, „eeee”, „oooo”, „errrh”
• powtarzanie słyszanych dźwięków, pojedynczych sylab: „ma”, „ta”, „ba”, „da”
• ciągi sylab: „ta- ta- ta”,” ma-ma-ma”, „ba-ba-ba”,”da- da- da” .

To czas nauki odpowiedniego ułożenia warg i języka, dźwięków poszczególnych głosek, naśladowania intonacji. Dziecko nie rozumie, co „mówi”, no i właśnie dlatego nie jest to jeszcze mowa.

Po 6 miesiącu dziecko reaguje na swoje imię.

10 - 18 miesięcy: pierwsze słowa dziecka

• kojarzenie dźwięków z osobami np. „gdzie jest babcia?”. Dziecko patrzy na odpowiednią osobę, czyli rozumie, co się do niego mówi. Jest to już rodzaj mowy, zrozumienie to mowa bierna.
• kojarzenie dźwięków z czynnościami np. „zrób papa”. Dziecko macha rączką i to też jest rodzaj mowy (mowa bierna)
• pierwsze „słowa” niemowlaka, na przykład: „hau, hau”. Powtarzanie to już mowa czynna.
• 11 - 14 miesięcy: to czas, kiedy dziecko mówi pierwsze słowa.
• 12 miesięczny szkrab mówi około 2-3 słów na przykład: „mama”, „tata”, „baba”, „daj”, „pa-pa”, „bach”.
• pojawiają się słowa charakterystyczne tylko dla Twojego dziecka. Te słowa powstają w wyniku upraszczania słów, których dziecko jeszcze nie umie prawidłowo wypowiedzieć.

Gdy maluch zaczyna samodzielnie chodzić, mowa na chwilkę może zejść na drugi plan. Jest to jednak etap przejściowy.

18 -24 miesiące:

• pierwsze krótkie zdania na przykład: „baba da”
• określanie siebie imieniem
• nadużywanie słowa „nie” (okres buntu).

Opóźnienie rozwoju mowy u dzieci

Nie zawsze rozwija się „podręcznikowo”, ale nie oznacza to, że coś dzieje się źle. Zapytałam o to specjalistę i dowiedziałam się, że u zdrowego dziecka każdy etap może być przesunięty nawet o pół roku!

Samoistne, proste opóźnienie w rozwoju mowy - skąd wynika?

Samoistne, proste opóźnienie w rozwoju mowy wynika z indywidualnego tempa i rytmu rozwoju dziecka. Ustępuje w miarę dojrzewania układu nerwowego.

Jak się objawia?

• początkowy brak mowy występuje do 1, 5 - 2 roku życia
• opóźnienie mowy wyrównuje się około 4 - 5 roku życia
• wyrównywanie to dokonuje się bez pomocy specjalistów.

Powyższe objawy nie mają żadnych konsekwencji w dalszym rozwoju dziecka.

U jakich dzieci występuje opóźnienie rozwoju mowy?

• u dzieci rodziców, którzy też zaczęli później mówić (25-30%),
• u niemowląt rehabilitowanych, które robią postępy w rozwoju ruchowym
• głównie u chłopców. Zachodzi nawet dwu, trzykrotnie częściej niż u dziewczynek
• u dzieci, z którymi rodzice mało rozmawiają (brak lub zły wzorzec mowy) lub przeciwnie - za dużo mówią (za dużo bodźców).

Cechą prostego opóźnienia rozwoju mowy (czyli rozwijanie się we własnym tempie indywidualnym) jest zaburzenie ekspresji mowy przy jej prawidłowym rozumieniu (prawidłowa mowa bierna). Jeśli więc widzisz, że dziecko reaguje na to, co mówisz, możesz wykluczyć opóźnienie patologiczne.

Jednak dzięki kontroli i obserwacji rozwoju mowy swojego dziecka, możesz wspomagać dziecko i jeśli poczujesz się zaniepokojona, zareagować. Skonsultuj się z lekarzem, ponieważ problemy z mową mogą być związane np. z niedosłuchem, z nieprawidłową budową narządu mowy, uszkodzeniem nerwów obwodowych, upośledzeniem umysłowym, zaburzeniami psychicznymi.

Kiedy udać się z dzieckiem do logopedy

Zaskoczę Cię! Do tego specjalisty możesz udać się już z niemowlęciem, jeśli jest taka potrzeba. Logopeda powinien ćwiczyć z maluszkiem, jeżeli:

• niemowlę ma problemy ze słuchem
• oddycha buzią (a nie ma kataru)
• język jest mało sprawny (może to być krótkie wędzidełko i wówczas konieczna jest interwencja chirurga)
• język wsuwa między zęby.

Ciekawostka:

Nauka mówienia rozpoczyna się już podczas życia płodowego. Od 3 miesiąca w brzuchu mamy malec słyszy dźwięki z zewnątrz. Wtedy właśnie rozwijają się narządy mowy i mózg. Już wówczas mów czule do swojego malucha, on zapamięta ton i melodię twojego głosu.

Chcesz wiedzieć, jak rozwijać mowę u maluszka? Przeczytaj naszą poradę „Uczymy mówienia od urodzenia”.