Długość porodu zależy od tempa w jakim rozwiera się szyjka macicy. Jak przebiega ten proces, jak długo trwa i czy mama ma wpływ na postęp porodu? Podpowiadamy.
Szyjka macicy łączy cieśń macicy z pochwą. Ma bardzo ważne zadanie podczas ciąży, utrzymuje bowiem płód w szczelnie zamkniętej macicy, chroni płód przed drobnoustrojami z zewnątrz oraz zapobiega przedwczesnemu porodowi. W ostatnich dniach ciąży skraca się i rozwiera, stanowiąc jedną z pierwszych oznak porodu. Pełne rozwarcie szyjki macicy osiąga ok. 10 cm i umożliwia przeciśnięcie się główki dziecka przez kanał rodny. Wtedy kończy się pierwszy okres porodu i zaczyna drugi, w którym następuje parcie i pojawienie się dziecka na świecie.
Samo rozwieranie szyjki macicy boli, natomiast podczas tego procesu rodząca odczuwa głównie ból związany ze skurczami mięśni macicy, które prowadzą do rozwierania szyjki. Początkowe skurcze są rzadsze i mniej bolesne, przypominają bóle miesiączkowe, ale w miarę postępu porodu zyskują na sile i mogą utrudniać oddychanie. Ból zaczyna przypominać ten jak podczas ataku kolki nerkowej. Może promieniować na plecy.
Szyjka macicy rozwiera się średnio w tempie około 1 cm na godzinę, ale długość całego procesu rozwierania może być różna w zależności od tego, czy kobieta rodzi pierwszy czy kolejny raz. U wieloródek proces ten przebiega szybciej.
Proces rozwierania szyjki macicy podczas porodu dzieli się na dwie fazy:
Faza utajona – inaczej nazywana fazą wolnego rozwierania, to okres rozwierania się szyjki od początku porodu aż do rozwarcia 3-4 cm. Zwykle trwa 5-6 godzin.
Faza aktywna – określana fazą przyspieszonego rozwierania, to czas rozwierania szyjki od 3-4 cm aż do pełnego rozwarcia, czyli 10 cm. Trwa od 2,5 godziny (u mamy, która już wcześniej rodziła) do 4,5 godziny u pierworódki. Podczas rozwarcia na 7 centymetrów może nastąpić „kryzys siódmego centymetra”, gdy wyczerpana rodząca wątpi w swoje siły, reaguje zwątpieniem, płaczem, agresją, prosi o cesarskie cięcie.
Rodząca może przyspieszyć rozwieranie szyjki macicy poprzez stosowanie pozycji wertykalnych utrzymujących kanał rodny w pozycji pionowej (podczas kucania, chodzenia, stania, klękania).
Jeśli personel medyczny uzna, że poród i rozwieranie szyjki macicy przebiegają zbyt wolno, może zastosować u rodzącej preparat syntetycznej oksytocyny. Można również podać dopochwowo preparat zawierający prostaglandyny.
Położna lub lekarz wykonuje badanie wewnętrzne ginekologiczne w celu sprawdzenia stanu szyjki zaraz po przyjeździe rodzącej do szpitala. Badanie ma charakter palpacyjny – poprzez wprowadzenie palca do ujścia szyjki macicy. Rozwarcie mierzy się w centymetrach przy użyciu palców..:
• rozwarcie na 2 palce – rozwarcie na około 2 cm
• rozwarcie na 3 palce – rozwarcie na około 4 cm
Kolejne badania sprawdzające etapy rozwarcia szyjki są przeprowadzane mniej więcej co dwie godziny, podczas przerwy międzyskurczowej.
Spowolnienie postępu porodu może być wynikiem stresu rodzącej i psychiczną blokadą hamującą akcję porodową. Wtedy można podać znieczulenie, które rozluźni pacjentkę i pomoże dotrwać do końca porodu. Pamiętać jednak należy, że znieczulenie zewnątrzoponowe zazwyczaj wydłuża poród. Jeśli natomiast szyjka rozwiera się przez kilka godzin wolniej niż pół centymetra lekarz może zadecydować o cesarskim cięciu.