Gdy byłaś w ciąży, przygotowywałaś swoje dziecko na pojawienie się rodzeństwa. Pokazywałaś książeczki, opowiadałaś maluszkowi, że był kiedyś w brzuszku, oglądaliście wspólnie nagrania USG. Wydawało Ci się, że smyk rozumie, co zaraz się wydarzy, a głaszcząc i przytulając Twój brzuch, okazuje uczucia wobec siostrzyczki czy braciszka. Dlaczego więc kiedy wróciłaś z niemowlakiem ze szpitala do domu, Twoje starsze dziecko zaczęło się dziwnie zachowywać? Czy wszystkie Twoje starania poszły na marne? Na pewno nie! Musisz jednak dać dziecku czas, bo nawet Ty nie jesteś w stanie przewidzieć pewnych sytuacji, które mogą się wydarzyć po przyjściu na świat kolejnego dziecka. Twoje starania w trakcie ciąży pomogły przygotować smyka na oswojenie się z nową sytuacją. Teraz przed Wami nowe wyzwanie. Przeczytaj, co Cię może czekać ze strony starszego dziecka.

Sceny zazdrości

Do tej pory cała uwaga była skupiona na jedynaku. Nie oznacza to, że wcześniej rozpieszczałaś malucha, ale miałaś na pewno dla niego więcej czasu, tak jak i reszta rodziny: tata, dziadkowie, ciocie. Większość spraw kręciła się wokół niego, każdy uśmiech i przytulenie nie musiały być dzielone na dwoje dzieci. Teraz, kiedy pojawia się drugie dziecko, po prostu musisz dzielić swój czas. Scena zazdrości może wystąpić na przykład podczas karmienia niemowlaka. Wtedy Twoje starsze dziecko natychmiast zgłasza potrzebę nakarmienia go, choćby czuło się najedzone. Inna sytuacja to przewijanie. Starszak natychmiast musi skorzystać z toalety!
Nie obawiajcie się uczucia zazdrości u starszego dziecka, postarajcie się, by umiało je wyrazić. Jeśli dacie mu poczucie bezpieczeństwa i miłości, złagodzicie i oswoicie emocje. Pokażcie, że rozumiecie, że takie emocje mogą się u niego pojawić.

Sceny złości

Wyżej opisane przykłady mogą doprowadzić do napadów złości spowodowanej narastającą frustracją. W zależności od tego, w jakim wieku jest Twoje starsze dziecko, może różnie okazywać złość. Pewne jest, że nawet jeśli jest już przedszkolakiem, nie umie okazywać uczuć tak jak dorosły. Nawet spokojne dotąd dziecko może tupać, krzyczeć, rzucać się po podłodze. Podczas ataku złości nie interweniuj, chyba że zagraża to jego zdrowiu. Może zdarzyć się, że będąc złym ugryzie lub uderzy niemowlę. W takim wypadku uważaj na bezpieczeństwo malca, który jest bezbronny. Wytłumacz starszemu dziecku, że nie wolno nikogo bić. W każdym przypadku daj mu czas, by się uspokoiło i dopiero wtedy porozmawiajcie o jego zachowaniu. Pokaż, że rozumiesz jego złość, ale są inne sposoby na jej okazywanie. Zastanów się, co mogło być przyczyną napadu złości.

Dlaczego po pojawieniu się rodzeństwa starsze dziecko zaczyna zachowywać się jak niemowlę?

Im częściej starsze dziecko słyszy od rodziny, że jest już duże i nie powinno się zachowywać jak maluszek, tym bardziej narasta w nim frustracja. Wtedy Twoje dziecko może zacząć zachowywać się jak niemowlę. Skoro widzi, że jesteś zainteresowana młodszym dzieckiem, stara zachowywać się tak jak ono, tzn. pokazuje, że też wymaga Twojej opieki. Takie zachowanie to znak, że czuje się opuszczone i zaniedbane. Nie oznacza to, że tak jest. Na pewno starasz się nadal spędzać z nim czas, ale jak już wcześniej wspomniałam, teraz swoją uwagę musisz dzielić na dwie osoby. Co może robić dziecko, by zwrócić Twoją uwagę? Też chce ssać smoczek (a nawet pierś), trzymać kciuk w buzi, być kołysanym, siusiać do pieluszki. Nie denerwuj się na dziecko, że tak robi, nie karć. Wytłumacz mu, że ono kiedyś też siusiało do pieluszki, ale już umie załatwiać się do nocnika. Skoro to umie, może nauczyć młodszego brata/ siostrę, jak on/ona będą już na to gotowe. Jeśli dziecko domaga się karmienia piersią, postaraj się częściej je przytulać, bo przecież chodzi o Twoją bliskość, a nie mleko z piersi.

Co robić, gdy pojawia się rodzeństwo?

Popytałam inne mamy, jak radziły sobie w sytuacji pojawienia się drugiego dziecka i stworzyłam listę przydatnych porad. Na każde dziecko działa coś innego i nie ma jednej recepty, ale mam nadzieję, że którąś z podpowiedzi dostosujesz do wieku i charakteru swojego dziecka.

1. Postaraj się, aby chociaż niektóre dotychczasowe domowe rytuały zostały zachowane. To da dziecku poczucie bezpieczeństwa, a nadejście nowego członka rodziny nie będzie oznaczało, że wszystko musi się zmienić. Np. jeśli mieliście rytuał usypiania, staraj się go kontynuować. Róbcie to z mężem na zmianę, na pewno nie rezygnujcie z tej części dnia.
2. Nie planuj w życiu dziecka dużych zmian tj. załatwianie się do nocnika, pójście do przedszkola w momencie narodzin drugiego dziecka. W jego życiu w tym czasie i tak wiele się zmieni.
3. Nie porównuj dzieci. Nie pokazuj młodszego dziecka jako wzoru: „Zobacz Twój braciszek już zjadł, a Ty tak długo siedzisz nad jedzeniem”. To może sprawić, że dziecko będzie patrzyło na malucha jak na winowajcę, będzie obwiniać go za Twoje niezadowolenie.
4. Kup maluchowi lalkę, którą będzie mógł się opiekować. Kiedy jesteś zajęta młodszym dzieckiem, będzie mogło z lalą wykonywać te same czynności, co Ty. Spędzicie więcej czasu razem, a dodatkowo pokażesz mu jak trzeba się zajmować małym dzieckiem. Ta zabawa obudzi w nim opiekuńczość.
5. Być może Twoje dziecko może pomóc Ci podczas pielęgnacji maluszka. Jeśli tak, włącz go w proste czynności, by poczuło się ważne. Dziecko może np. podawać Ci potrzebne rzeczy do kąpieli malucha lub pomagać w jego pielęgnacji. To sprawi, że „starszak” będzie mógł poczuć się odpowiedzialny.
6. Nie zmuszaj do opieki nad rodzeństwem. To powinna być dla dziecka przyjemność, a nie przykry obowiązek. Jeśli opieka nad bratem/ siostrą będzie mu się kojarzyć z czymś niemiłym, całą złość przeniesie na niego/ nią.
7. Wygospodaruj czas tylko dla starszego dziecka. Poproś wtedy męża lub dziadków o pomoc przy niemowlaku i zróbcie coś, co oboje lubicie. Ten czas nie powinien być rekompensatą w postaci słodyczy i drogich atrakcji. Może to być zwykły spacer, ale tylko we dwoje (lub troje - z tatą).
8. Poproś, aby ktoś z rodziny od czasu do czasu spędził czas, zabrał gdzieś tylko starsze dziecko. Wtedy np. babcia i dziadek mogą się skupić tylko na nim.
9. Niech wszystkie wizyty bliskich nie będą przeładowane zachwytami nad młodszym dzieckiem. Trzeba pamiętać, że „starszak” też czeka na te wizyty i chce się pochwalić rodzinie nowymi zabawkami czy opowieściami z przedszkola.
10. Nadal możesz podpierać się książeczkami, filmikami na temat tego, co się dzieje w domu, kiedy na świat przychodzi siostra/ brat. Pokaż dziecku, że tak samo było, kiedy ono się urodziło. Uświadom mu, że niemowlę musi podrosnąć, zanim przyjdzie czas, kiedy będzie można się z nim bawić. Przedstaw realną sytuację, opowiedz, co niemowlę robi (dużo śpi, je, trzeba je przewijać, a kiedy płacze - uspokajać). Być może ktoś ze znajomych dzieci również ma brata lub siostrę. Porozmawiajcie o tym.